Lees meer
Duurzaamheid en de Green Deal: van klimaat-mitigatie tot klimaat-adaptatie en circulair bouwen
Duurzaamheid speelt een cruciale rol in de economische groei door het bevorderen van investeringen in energie-efficiënte en klimaatbestendige gebouwen en infrastructuur. Deze investeringen verlengen de levensduur ...
Bekijk video
De snelste weg naar een circulair industrieel pand. Dat belooft Willy Naessens Industriebouw met het nieuwe bouwconcept The Circle® (afbeelding Willy Naessens).
Democo
De Brabandere
Willy Naessens
9%
15%
Heel bereid
Eerder bereid
Eerder niet bereid
Helemaal niet bereid
39%
54%
72%
78%
48%
50%
6%
31%
23%
53%
62%
56%
46%
48%
43%
28%
22%
7%
Beleidsdomein Vlaanderen
Kennisinstelling, netwerkorganisaties & -federaties
Bedrijven
Particulieren
Overheden
Slopers/recyclers
Aannemers
Architect/ontwikkelaar
Bouwmateriaal producent
Grafiek
In het algemeen is er een grote bereidheid om zelf aan de slag te gaan met circulair bouwen. De professionele bouwsector gaat hierin verder dan de opdrachtgevers. De groep 'eerder bereid’ is aanzienlijk. Dit duidt op een groot potentieel voor opschaling.
De voornaamste conclusies
Respondenten staan positief ten opzichte van circulair bouwen: dit is nog meer uitgesproken bij de professionele bouwsector dan bij publieke en private opdrachtgevers.
Er is een grote bereidheid om zelf aan de slag te gaan met circulair bouwen. Terwijl de bouwprofessionals er helemaal voor gewonnen zijn, is er bij de opdrachtgevers nog sprake van enige terughoudendheid.
Het vertrouwen in de kwaliteit van gerecycleerde materialen is hoog bij de professionele bouwsector. Bij de opdrachtgevers heeft een minderheid er nog twijfels bij. Het vertrouwen in materialen voor hergebruik is bij beide groepen een stuk minder. De onduidelijkheid rond aansprakelijkheid is nadrukkelijk een belemmerende factor om met gerecycleerde materialen of materialen voor hergebruik aan de slag te gaan. Ook het beschikbare aanbod van zowel gerecycleerde materialen als materialen voor hergebruik, wordt zowel bij de bouwprofessionals als bij de opdrachtgevers nog als een hinderpaal ervaren.
Opdrachtgevers zijn bereid het ontwerp van hun project bij te sturen en aan te passen in functie van bepaalde circulaire principes. Aanpasbare ruimtes en toegankelijke onderdelen scoren het hoogst. Bouwprofessionals zien bij klanten minder grote interesse voor demonteerbaar bouwen.
Zowel bouwprofessionals als de opdrachtgevers vinden het belangrijk zicht te hebben op de milieu-impact van hun gebouw, maar beide hebben beperkte kennis over de tools die daarbij kunnen helpen. Ook geven bouwprofessionals aan dat er beter kan worden samengewerkt om circulair bouwen waar te maken. Gebrek aan kennis en bewustzijn, het kostenplaatje en weerstand tegen verandering blijken aan de basis te liggen. Er blijkt grote bereidheid te zijn om gegevens te delen in functie van circulair bouwen. De respondenten zijn van mening dat de uitwisseling van gegevens op een veilige manier kan verlopen.
Recente bevraging rond circulair bouwen
Begin 2024 organiseerde de OVAM een bevraging bij het grote publiek en de professionele sector om na te gaan hoe zij vandaag tegen circulair bouwen aankijken. De bevraging polste naar kennis, houding en bereidheid om met circulair bouwen aan de slag te gaan. Naast 500 particulieren met recente (ver)bouwervaringen of concrete plannen, gaven ook (lokale) besturen en de bedrijfswereld hun kijk als opdrachtgevers van bouwprojecten. Aan aanbodzijde nam de professionele sector van slopers, aannemers, materiaalproducenten en architecten deel.
De circulaire economie is een economisch systeem gericht op het maximaliseren van de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het minimaliseren van waardevernietiging. In tegenstelling tot de traditionele lineaire economie waar producten aan het einde van hun levensduur worden weggegooid, stimuleert de circulaire economie het hergebruik, de reparatie, de renovatie en het recyclen van bestaande materialen en producten. Dit concept is bijzonder relevant in de bouwsector, waar circulair bouwen ongekende mogelijkheden biedt voor duurzaamheid.
Lees meer
Bouwbedrijven kunnen zelf innoveren, en kunnen als integrator innovaties adopteren
De bouwsector stond vroeger bekend als een traditionele en conservatieve sector, maar de digitalisering en de groene transitie hebben de bouwsector in een heuse stroomversnelling gebracht.
Het belang van een circulaire economie in de bouwsector dringt zich op als gevolg van de toenemende schaarste aan materialen; de prijsstijgingen bij primaire grondstoffen en nieuwe materialen. Volatiele energieprijzen zijn nefast voor de productiekosten van bouwmaterialen; de impact van het produceren en transporteren van (nieuwe) bouwmaterialen op het klimaat en het milieu.
De bouwsector heeft een cruciale rol in het totale materiaalverbruik, aangezien het voor 50% van de materiaalstromen en 37,1% van de afvalproductie verantwoordelijk is (bron: Vlaanderen Circulair). Daarom wil de bouwsector samen met de beleidsmakers verder werk maken van een circulaire bouweconomie. Zo zetten beide hun schouders onder de Proeftuin Circulair Bouwen in het kader van Vlaanderen Circulair. Hoewel de Vlaamse bouwsector al 90% van het bouw- en sloopafval recycleert, blijkt het nog te vaak om laagwaardige doeleinden te gaan, zoals de fundering van wegen. Slechts 8% van gebruikt bouwmateriaal wordt ingezet voor een vergelijkbare of hoogwaardige toepassing (bron: Circle Economy).
Om materialen in de kringloop te houden en de nood aan nieuwe materialen te verlagen, moet de focus verschuiven van sloop en storten naar behoud, onderhoud en renovatie van gebouwen en infrastructuur, demontage en hergebruik van bouwelementen en sloop en recyclage van bouwmaterialen. Zo kan er met minder (nieuwe) materialen aan eenzelfde bouwbehoefte voldaan worden en ontstaan er CO2-winsten tijdens de ontginning, productie, het transport en de afvalverwerking.
Als een gebouw overbodig wordt, is hergebruik en recyclage van bouwmaterialen cruciaal. Vlaanderen heeft al een koppositie in het traceren en selectief aanpakken van demontage- en sloopwerken. De werkwijze van sloopbeheerorganisatie Tracimat, een spin-off van Embuild Vlaanderen, wordt in de Europese Unie als "best practice" gedefinieerd. Door data uit de sloop te verzamelen en juist in te zetten kan de groeiende vraag van materiaalproducenten en het aanbod aan materialen uit de sloop beter op elkaar afgestemd worden. Zo kunnen meer materialen uit de sloop hoogwaardig ingezet worden als nieuwe grondstof.
Vlaams Betonakkoord
Wereldwijd wordt er vooral gebouwd met beton. Daardoor gaat het om een aanzienlijk deel van de CO2-uitstoot. Zo zorgt de productie van cement alleen voor 7% van de globale uitstoot. Maar beton valt voor 100% te recycleren als het bij sloop in een voldoende zuivere vorm vrijkomt. De productie van groen en circulair beton is in opmars, maar een versnelling dringt zich op. Het Vlaams Betonakkoord is een initiatief van de brede bouwsector met de steun van Vlaanderen Circulair. Meer dan honderd ondertekenaars willen de ambities van het Vlaams Betonakkoord helpen waarmaken. Intussen hebben o.a. Embuild Vlaanderen en Buildwise het Living Lab Circulair Beton gelanceerd om de ambities van het Vlaams Betonakkoord te realiseren en de systemische knelpunten aanpakken. Zo brengen we de milieu-impact van beton in kaart, zoeken we oplossingen voor de drempels rond certificatie en zetten we pilootprojecten op rond circulair beton. Dat sluit aan bij de Europese doelstelling om de globale CO2-uitstoot te verminderen met 50% tegen 2050 en het verminderen van het materialengebruik met 30% tegen 2030.
