• Dat besef wordt gedreven door grote uitdagingen zoals de klimaatverstoring, personeelstekorten en de groeiende complexiteit bij bouwprojecten. De bedrijven zijn steeds meer overtuigd van de rendabiliteit van innovatie. Dat is vaak het resultaat van eerdere innovatie-inspanningen.

• Maar er blijft een kloof gapen tussen de beschikbaarheid van innovaties en de toepassing ervan in het werkveld. Er blijkt meer kennisverspreiding en ondersteuning nodig.

Er is vandaag een groot bewustzijn bij bouw- en installatiebedrijven over de cruciale rol van innovatie voor de toekomst van de sector.

• Uit de enquête blijkt er een trend te zijn waarbij bedrijven die positief staan ten aanzien van innovatie, maatschappelijke ontwikkelingen aangaan als kansen. Daardoor kunnen zij beter inspelen op veranderingen.

• Daarom kan het stimuleren van innovatie bijdragen tot een veerkrachtige en adaptieve sector.

Bouwbedrijven die innovatie omarmen, zien maatschappelijke uitdagingen vooral als kansen en niet zozeer als bedreigingen.

• Globaal staan bij kleine en grotere bouwbedrijven het digitaal beschikbaar houden van plannen en documenten, digitale kostprijsberekening en digitale opvolging van kosten bovenaan de lijst. Maar bij bedrijven met meer dan 50 werknemers zien we dat ook o.a. BIM-software (Bouw Informatie Model), drones en 3D-scanning ingeburgerd zijn, terwijl dat bij de bedrijven met minder dan 50 werknemers veel minder het geval is. Meer geavanceerde technologieën zoals artificiële intelligentie, robotica, en virtual/augmented reality hebben hun intrede gedaan, maar voorlopig is het gebruik ervan beperkt te noemen.

• Er rest dus nog heel wat ruimte voor verdere digitale transformatie. Meer informatiedoorstroming, demoprojecten en ondersteuning blijken nodig.

Hun focus ligt op praktische, direct toepasbare innovatieve oplossingen die werkprocessen verbeteren en efficiëntiewinsten inhouden. Maar het inschakelen van innovaties, verschilt sterk naargelang de grootte van de bedrijven.

• Zo staan zij overwegend positief tegenover nieuwe ontwikkelingen rond energierenovaties en klimaatvriendelijk bouwen. Het gaat vooral om kansen op groei en innovatie. Nieuwe bouwmethoden en -technologieën zijn cruciaal voor de klimaatdoelstellingen en het verbeteren van de bebouwde omgeving. Ook biogebaseerde materialen en natuurinclusief bouwen, kunnen op bijval rekenen. Wel is er sprake van terughoudendheid rond het invoeren van emissievrije werven zoals de elektrificatie en het decarboniseren van werfverkeer. Technische en financiële uitdagingen om dat in de praktijk op te zetten, lijken aan de basis te liggen.

• De algemene positieve houding bij bouwbedrijven biedt een goede basis aan beleidsmakers om met ondersteunende initiatieven de duurzaamheidstransitie te realiseren. Wel lijkt er nood aan specifieke ondersteuning en innovatie om de overgang naar volledig emissievrije bouwplaatsen te faciliteren.

Bouwbedrijven zijn overtuigd van de groeikansen die de klimaat- en duurzaamheidstransities bieden.  

• Heel wat bouwbedrijven maken zich zorgen over een ‘race to the bottom’ rond de prijszetting, die ten koste gaat van kwaliteit en innovatie. Ook het personeelstekort en de veranderende competentienoden worden als grote uitdagingen ervaren. De toenemende kwaliteits- en duurzaamheidseisen van opdrachtgevers beschouwen zij dan weer als kansen. We zien daarom een spanningsveld in de sector tussen de focus op de laagste prijs enerzijds en steeds meer kwaliteitseisen anderzijds. Ook nieuwe bouwmethoden en samenwerkingsvormen worden overwegend als kansen gezien. Off-site productie, modulair bouwen, bouwteams en BIM vinden zij gunstige ontwikkelingen.

• Bouwbedrijven staan open voor specialisatie, verbreding van de dienstverlening en meer differentiatie op de markt om competitief te blijven, maar er is behoefte aan een gebalanceerde aanpak die innovatie stimuleert, maar ook rekening houdt met de economische realiteit en de uitdagingen op de arbeidsmarkt.

Bouwbedrijven weten dat ze moeten innoveren om competitief en rendabel te blijven, maar de grote druk op de prijszetting en personeelstekorten vormen belemmeringen.

• De moeilijkheid om vergunningen te krijgen, beperkingen op bouwen en de extra administratie en kosten die nieuwe regels veroorzaken, worden overwegend als bedreigingen gezien.

• Er blijkt nood te zijn aan een meer gestroomlijnde en efficiënte regelgeving die de sector ondersteunt zonder onnodige overlast te creëren.

Bouwbedrijven ervaren de vergunningsproblematiek, toenemende complexiteit en administratieve rompslomp als belemmeringen voor efficiëntie en groei.

• Overheidsinvesteringen in publieke infrastructuur, gebouwen en betaalbaar wonen worden vooral als kansen gezien. Ook de noodzaak om te verdichten wordt eerder als opportuniteit beschouwd om een nieuwe markt aan te boren. Gerichte overheidsinvesteringen kunnen dienen als een katalysator voor innovatie en groei in de sector.

• Daarom lijkt het waardevol om te onderzoeken hoe regelgeving en overheidsinvesteringen beter kunnen worden ingezet om innovatie te stimuleren en de sector te ondersteunen bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals betaalbaar wonen en duurzame stedelijke ontwikkeling.

Overheidsinvesteringen worden beschouwd als hefboom voor innovatie en groei in de sector.

• Volgens de bedrijven variëren de positieve effecten van innovatie van kwaliteitsverbetering tot kostenreductie en marktuitbreiding. Aangezien innovatie een directe impact heeft op het eindproduct of de dienstverlening, leidt dit tot hogere klantentevredenheid en een betere reputatie in de markt. Ook lagere faalkosten bieden een significant voordeel en maakt het bedrijf niet alleen winstgevender, maar wijst ook op efficiëntere processen en een betere kwaliteitscontrole.

• Ook brengt innovatie activiteiten op nieuwe markten met zich mee en dat zorgt bijgevolg voor groei en diversificatie van bedrijven. Naast economische voordelen zoals een groter marktaandeel, worden ook verbeteringen op het vlak van gezondheid en veiligheid onderlijnd. Dat draagt bij tot maatschappelijke baten en de attractiviteit van de sector.

• Innovatie leidt dus tot een brede waaier aan voordelen. Naast de technologische vooruitgang en economische baten, krijgen we een toekomstbestendige, veiligere en gezondere samenleving. Dat biedt een arsenaal aan troeven om terughoudende bedrijven over de streep te trekken en om beleidsmakers te overtuigen van nieuwe stimulansen voor bouwinnovatie.

Innovatie heeft een positieve impact op de bedrijfsvoering en -reputatie, marktpositie, de kwaliteit en de klantentevredenheid.

• Tijdsgebrek wordt vaak genoemd als een significante belemmering. Veel bedrijven slagen er niet in tijd vrij te maken voor innovatie-initiatieven vanwege de dagelijkse operationele eisen. Want innovatie wordt gezien als iets 'extra', in plaats van een geïntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering. Gebrek aan financiële middelen en onzekerheid over return on investment zijn andere veelgenoemde belemmeringen.

• Innovatie wordt nog als risicovol en duur beschouwd. Er blijkt nood te zijn aan financiële ondersteuning en incentives om innovatie te stimuleren, evenals aan betere methoden om de potentiële opbrengsten van innovatie te kwantificeren en te communiceren. Ook komt opnieuw de moeilijkheid naar voren om gekwalificeerd personeel te vinden voor het voorbereiden en uitvoeren van innovatie-investeringen.

Gebrek aan tijd en financiële middelen worden het meest als belemmeringen voor innovatie aangehaald.

• Terwijl drivers zoals kostenbesparingen en praktische toepasbaarheid zowel bij kleine als grotere bedrijven opduiken, leggen grotere bedrijven ook de nadruk op een langetermijnvisie, samenwerking en kennisdeling. Dat maakt een gedifferentieerde aanpak nodig om te komen tot een geavanceerde bouw- en installatiesector.

Innovatie in de bouw dient vooral tijdswinst op te leveren, kostenbesparend te zijn en gepaard te gaan met samenwerking tussen partners.